Bodempodcast #21 Optimaliseren van meststromen, rentmeesterschap en investeren in de bodem
Introductie
In deze aflevering zijn we te gast bij Gert-Jan van Dongen, akkerbouwer nabij Zeewolde in Flevoland. Daarnaast schuift ook Anna Zwijnenburg, onafhankelijk bodemkundige, van Van Tafel naar Kavel aan om haar kennis en ervaring te delen. In de aflevering staat de bedrijfsvoering van Gert-Jan centraal. Gert-Jan is een betrokken akkerbouwer die in zijn bodem investeert en hier bewust mee bezig is. In de podcast gaan we in hoe Gert-Jan zijn samenwerking met collega’s vormgeeft en wat dit hem oplevert. Daarnaast gaat het ook over praktische zaken als het optimaliseren van de meststromen, vlasteelt en hoe je keuzes maakt en flexibel kan blijven onder veranderende omstandigheden (bijvoorbeeld tijdens het natte najaar van 2023).
Samenvatting
Bodemkundige: Anna Zwijnenburg, Van tafel naar kavel
Locatie: Akkerbouwbedrijf van Gert-Jan van Dongen, Zeewolde
Bodemtype: Zware klei
Gert-Jan runt een eenmansakkerbouwbedrijf op 55 hectare zware klei nabij Zeewolde. In zijn bouwplan teelt hij aardappelen (1:4), uien (1:8) en wintergranen als rustgewas. Verder teelt hij ook peulvruchten, dit jaar zijn dat vooral sperziebonen voor de vers markt. Daarnaast verbouwt Gert-Jan ook vezelvlas, zijn specialiteit. Tot slot is 20% van zijn rotatie bestemd voor de teelt van suikerbieten. Naast het produceren van zijn gewassen staat Gert-Jan ook een dag in de week voor de klas, op de Aeres hogeschool. Dit zorgt er voor dat hij soms met een andere blik naar zijn bedrijf kan kijken. Ook past hij sommige zaken ook bewust aan om ruimte te krijgen voor andere activiteiten.
Rentmeesterschap
Met Anna hebben we het over rentmeesterschap, het goed beheren van je land. Hoe doe je dat, niet alleen voor nu, maar ook richting de toekomst. Gert-Jan startte in 1996 op erg vruchtbare grond die tot dan toe was beheerd door de rijksdienst. Er waren alleen maai gewassen op geteeld en nog nooit rooigewassen. Op deze vruchtbare maar kwetsbare grond begon hij met de teelt van aardappelen in een rotatie van één op drie. Na een jaar of tien bleek dat dit niet veel langer vol te houden was, het land was kwetsbaar voor natte omstandigheden en begon een tijdsbeperking te vormen. Daarnaast ging het tarragehalte van de oogst omhoog en bleek de oude tractor niet mee genoeg vermogen te hebben om de ploeg door het land te trekken. Hij nam afscheid van een deel van de rooigewassen en heeft nu een rotatie met meer dan de helft aan maaigewas. Er worden nu minder financiële klappers gemaakt maar ook minder dalen, de algehele liquiditeit is er een stuk vlakker op geworden. Dit alles heeft te maken met goed rentmeesterschap, goed voor je bodem zorgen, minstens net zo veel terug geven als dat je neemt. Daarbij is timing en vakmanschap minstens net zo belangrijk als het aanbrengen van de juiste hoeveelheden. Die goede zorg, zo zegt Gert-Jan, is niet alleen belangrijk richting de toekomst, ook voor het komende jaar geeft het veel gemak. Als de bemesting en de bodemgesteldheid op orde is werkt dat tijdens de volgende teelt ook prettiger. Niet alleen voor hem zelf, ook voor de partners waarmee hij samenwerkt en grond uitwisselt, als iedereen goed voor de bodem zorgt helpen ze elkaar in plaats van elkaar tegen te werken.
Mest collectief
Samenwerken doet Gert-Jan niet alleen door het uitwisselen van grond, hij neemt ook deel in een mest collectief. Door een samenwerking met veehouders zorgt hij voor een goede aanvoer van vaste mest die hij op zijn percelen aanbrengt. De samenwerking in een collectief vermijd niet alleen de tussenkomst van een dure intermediair maar geeft hem ook controle en medezeggenschap in de samenstelling van de vaste mest. Niet ieder strooisel dat gebruikt wordt is namelijk even geschikt voor toepassing op klei gronden. Door de juiste mest in de juiste hoeveelheden toe te dienen vertroetel je het bodemleven als het ware, ook dit helpt weer met de goede zorg voor je bodem.